Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni taraf ülkelerden biri tarafından Sözleşmede ve Ek Protokollerde belirlenen haklarının ihlal edildiğini iddia eden herkes mahkemeye bireysel başvuru yoluna başvurabilmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi mad. 35’e göre başvurucu iç hukuk yollarını tüketmesi ve kesin karar tarihinden sonra 6 ay içinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Bireysel Başvurusunu Formu eksiksiz bir şekilde doldurarak yapması gerekir. Buna ek olarak aynı maddeye göre imzasız başvurular ve önceden mahkeme veya başka bir uluslararası yargı kuruluşunun değerlendirmesi kapsamında karara bağlanmış olan dosyalar ve herhangi bir yeni vaka arz etmeyen durumlardaki başvurular mahkeme tarafından reddedilmektedir. Başvurunun doğrudan doğruya mahkemeye yapılması gerekmektedir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurulabilmesi için olağan tüm iç hukuk yollarının tüketilmiş olması gerekir. Pek tabi bu kanun yoluna başvurabilmenin belirli şartları vardır.
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Anayasa’da güvenceye alınan hakların ihlal edilmesi sebebiyle mağduriyetin oluşmuş olması.
- Başvurucunun kimliği belli olmalı fakat kimliğinin belirli olmasının ortaya yeni hak ihlallerine sebep olabileceği durumlarda başvurucunun kimliğinin gizlemesi talep edilebilir.
- İç hukukumuzdaki olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gereklidir.
- Süre yönünden KESİN kararın tarafa veya vekiline tebliğinden ya da öğrenilmesinden itibaren 30 günlük başvurusu süresi mevcuttur. Herhangi bir mazeretin varlığı halinde mazeretin ortadan kalkmasından itibaren 15 günlük başvuru süresi vardır. Ayrıca 23.09.2012 tarihinden sonrasında verilen kesin kararlar Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvurunun inceleme konusudur.
